Kültürel kimliğimizi dışa yansıtmanın bir yolu da mutfaklardır. Yaşadığımız coğrafyaya ait geleneklerimizi, yaşam alışkanlıklarımızı, topraklarımızın nimetlerini paylaşmanın en keyifli yoludur. En önemlisi ise yaşadığımız ili tanıtma noktasında büyük görevler üstlenir. Birçoğumuzun başına gelmiştir. Başka şehirlerden biriyle tanıştığımızda bize şu soruyu mutlaka sorarlar: Oranın neyi meşhur?
***
Türk lokumu, Kayseri mantısı, Aydın inciri, Oltu taşı, Antep baklavası, Rize çayı, Avanos çömleği, Adana şalgamı, Bursa kestane şekeri, Maraş dondurması, Divle peyniri, Denizli horozu, Ankara keçisi ve daha yüzlercesi... Bütün bunlar yüzlerce yıllık emeğin, birikimin ve tecrübenin süzgecinden geçerek bugünlere kadar gelmiş yöresel ürünleri çağrıştırır bize…
Ülkemizde her yörenin kendine has ürettiği belirli ürünler yer almaktadır. Birçok ürün de kendisine kaynak teşkil eden coğrafi bölge adları ile anılıyor. Bu ürünler tescil ettirilirse, "coğrafi işaret" korunmasına alınıyor.
***
Yurt dışında kaldığım bir dönem arkadaşlarımla bir muhabbet açılmıştı. Karaman’ın hangi yemeği meşhur sorusunu almıştım. Hiç düşünmeden en yaygın olanları calla, batırık ve arabaşı cevabını verdim. Eğer bugün bu soruyu almış olsaydım pek bu kadar hazır cevaplı olamazdım sanırım.
Bildiğiniz üzere arabaşı çorbası, Sivrihisar Belediyesi tarafından Türk Patent Kurumu Coğrafi İşaret Tescili aldı. Yıllardır Karaman, Yozgat, Kayseri, Ereğli ve son olarak Eskişehirliler bu arabaşının kendilerine has olduğunu iddia ettiler.
Arabaşı çorbasını en çok Karaman hak ediyordu. Nesillerdir kış akşamlarımızı süsleyen içimizi ısıtan ve Karaman’a en çok yakışan yemeğimizdi ama sahip çıkamadık.
***
Eskiden bir gelenek vardı. Herkes aynı tastan ve tahta kaşık ile arabaşı içerdi. Tahta kaşıktan içerlerdi kaynar arabaşı ağız yakmasın diye. Önce hamur alınır sonra çorba ve çiğnemeden yutulurdu. Hamuru çorba tasına düşürmeden içmeye çalışırdı misafirler. Eğer düşerse o kişi ceza alır ve bir sonraki arabaşı buluşmasını o düzenlerdi. Şimdilerde böyle bir gelenek kalmadı. Keşke sadece geleneğin yok olmasıyla kalsaydı ama arabaşı bizim diyebilseydik..
MASTERCHEF’TEKİ YEMEKLER
Türkiye’nin en çok izlenen televizyon programlarından biri olan ve ünlü Şefler Somer Sivrioğlu, Mehmet Yalçınkaya ve Danilo Zanna’nın sunuculuğunu yaptığı Masterchef 2021 ekim ayında Karaman’a konuk olmuştu. Programda yarışmacılar, Karaman yöresine ait Sülüklü Çorba, Gıcıdık, İlisıra Dolması, Göbede yemeği ve Kuymak tatlısını yaparak jüri üyelerinin beğenisine sundular.
Bu bilgiyi neden verdiğimi sorarsanız eğer, bu yemekler pek kulağa tanıdık gelmese bile yöresel yemeklerimiz. Hepimiz bu konuda hem fikiriz. Karaman’da yaşayan herkes hayatında en az birkaç kez mutlaka yemiştir. Madem ki bizim yöremize ait ürün benimsemişiz ve başka şehirde örnekleri pek yok. Neden hala tescilini alamıyoruz?
Bir diğeri ise mayalı ekmeği. Karaman’a özgü mayalı ekmeği de tescillendirilebilir..
Baktığımızda coğrafi işaretli tek ürünümüz Divle Obruk Peniri. Onun dışında hiçbir yöresel yemeğimizin tescili yok.
Eğer değerlerimize, kültürümüze sahip çıkamazsak bizden sonraki nesillere ulaşamadan yok olup gidecek…
