Geçtiğimiz günlerde İzmir’de yaşanan 6,6 büyüklüğündeki deprem, “Karaman olası bir depreme hazır mı?” sorusunu da akıllara getirdi. Yerkabuğunda yaşanan tektonik hareketler fay hatlarını etkiler mi, etkilerse Karaman’da kaç şiddetinde deprem yaşanabilir? Şehrimizdeki yapılaşmaya göre, olası bir depremde karaman ne kadar zarar görür? Peki, deprem sonrasında arama, kurtarma, iyileştirme ve barınma konusunda ne kadar hazırlıklıyız? Jeoloji Mühendisleri Odası, İnşaat Mühendisleri Odası, Afet ve Acil Durum İl Müdürlüğü ve Kızılay İl Başkanlığı Karamanlının aklındaki bu sorulara yanıt verdi.
Tektonik hareketlerin yerkürede bir takım kaymalara yol açtığını belirten uzmanlar, bu kaymalar neticesinde fay hatlarında da farklılıklar oluşabileceğine dikkat çekiyor. Ülkemiz fay ve deprem risk haritalarında deprem riski en az olan bölgede yer almasına rağmen, şehrimiz eskisi kadar güvende olmayabilir. Merkezi Karaman olacak bir depremin meydana gelme ihtimali her ne kadar düşük olsa da çevremizde oluşabilecek depremlere karşı etkileneceğimizi düşünerek önlemlerimizi şimdiden almamız gerekiyor. Yer kabuğundaki oynamalar fay hatlarını etkiler mi sorusunun cevabını Jeoloji Mühendisi ve Jeoloji Mühendisleri Odası Karaman İl Temsilcilisi Altan Özcan verdi. Deprem haritasında Karaman en düşük riskli iller arasında olduğuna dikkat çeken Özcan, ‘Karaman merkezde fay hattı yok o yüzden Karaman bu yönden şanslı’ dedi.
Tektonik hareketler ve yer kabuğundaki oynamalar fay hatlarının yerini ve konumunu etkiler mi? Bu bağlamda Karaman'ın deprem riski önceki yıllara göre değişkenlik gösterebilir mi?
Jeoloji Mühendisleri Odası Karaman İl Temsilciliği Altan Özcan, “Karaman bir önceki deprem tehlike haritalarında 5. Dereceden deprem riski en az olan vilayetlerden biriydi. Karaman bu yönden şanslı. Fakat, tektonik hareketlerle faylar iletişim halindedir. Tabakaların enerji birikimiyle fay hattının en zayıf noktasında oluşan kırılmayla depremler oluşur. Karaman’da da geri fay hatlarımız var güneyimizde Bucakkışla fay hattı var. Karaman merkezde fay hattı yok o yüzden Karaman bu yönden şanslı, fakat dediğim gibi çevresinde fay hatları var ve bu yüzden de riskimiz sıfır değil.”
Şehrimizdeki yapılaşmayı göz önünde bulundurduğumuzda Karaman depreme hazır diyebilir miyiz?
Bu konuda belediyeye büyük görev ve sorumluluk düştüğünü belirten Özcan şunları söyledi; “Karaman ve çevresinde deprem riski oldukça düşük fakat bu durum hiç risk olmadığı anlamına gelmiyor. Tuz Gölü fay hattı, Adana yöresindeki fay hattımızda olabilecek bir deprem Karaman’ı ne kadar etkiler? Ne kadar şiddet dalgası görür? Biz buna hazırlanmalıyız. Bugün zemin etütleri jeoloji mühendisleri tarafından yapılıyor. Jeofizik etütleri zemin etütleri raporları içinde yer alıyor. İnşaat mühendisi, jeoloji mühendisi ve jeofizik mühendisi 3 mühendis dalı bir arada çalışaraktan parsel bazında zemin etüt raporlarını oluşturup inşaatı yapan teknik elemanlar, şirketler, belediyeler ve müteahhitler bu raporlara uymak zorundadır. Bizdeki sıkıntı kontrol mekanizmasının zayıf olması. Kontroller düzgün şekilde yapılırsa ve mühendislik dalında çalışan meslektaşlarımız işlerini yasalara, yönetmeliklere uygun yaparsa ve bunu imalat aşamasında şantiye şefleri, proje mühendisleri ve müteahhitler de uygularsa hiçbir sıkıntı yok. Onun haricinde Karaman’da deprem riski düşük ama çevremizde olabilecek büyük bir depremden bize gelebilecek olan 5,5- 6 şiddetindeki deprem dalgasında Karaman nasıl sınav verir? Hiç istemeyiz fakat yaşayıp göreceğiz.
Yetkililer olası deprem için ne gibi önlemler almalı?
Yapıların denetimi için vatandaşın değil belediyenin ve mühendislerin önlem alması gerektiğini söyleyen Jeoloji Mühendisi Altan Özcan, sözlerine şöyle devam etti:“Vatandaş belediye tarafından projesi kabul edilmiş ruhsatı verilmiş bir inşaat daire satın alıyor. Bu dairenin depreme dayanıklı olmasını kontrol etmek zorunda değil. O ruhsatı veren hangi kurum ise onun sertifikayı vermesi lazım. Belediye öncelikle jeoloji, inşaat ve jeofizik mühendislerinin daha inşaat yapılmadan arazideki sondaj çalışmalarının ve deneylerinin doğru düzgün yapılıp yapılmadığını kontrol etmeli. Ardından belediye yapı denetim firmaları ile beraber yapılan projenin çizilen ruhsata uygun olup olmadığını kontrol etmelidir. Şimdi yapı denetim firmalarında jeoloji mühendisi yok, ama aslında almaları lazım. Kontrol olduğu sürece hiçbir eksiklik olmaz. Zaten bizdeki sıkıntı bu. Herkes üzerindeki sorumluluğu başkasına atmaya çalışıyor. Bu bütün Türkiye için geçerli.”
İnşaat Mühendisleri Odası Karaman İl Temsilcisi Ahmet Turkoç, deprem risk haritalarına göre Karaman’ın önemli bir risk taşımadığını belirterek, alınan herhangi bir tedbirin de olmadığını söyledi.
Olası bir depremden Karaman nasıl etkilenir? Elbette şiddetine göre değişir ama, yapılaşma ve deprem tedbirleri açısından soruyorum. Yeterli seviyede miyiz?
Olası bir depremde Karaman’ın olumsuz etkileneceğini söyleyen İnşaat Mühendisleri Odası Karaman İl Temsilcisi Ahmet Turkoç, “Yüzde yüz olmasa da özellikle 2011 yapı denetim yönetmeliğinden sonra yapılan yapılar ve 2018 deprem yönetmeliğinde sonrakiler ile daha güvenli yapılara kavuştuk. Fakat öncesi için aynı şeyleri söyleyemeyiz.
Şu an Karaman için bir risk olmadığından dolayı alınan herhangi bir tedbir de yok. Bu durumda tedbirler yeterli ya da yetersiz de diyemeyiz. Fakat şöyle bir durum var. Kat Mülkiyeti Kanununa göre kat sahipleri kendi yapılarının risk analizlerini yaptırmakla mükellef. Ne var ki, çoğu vatandaşımız risk analizi yaptırmadığı için maalesef riskli bir konumda duruyoruz.” dedi.
Binaların depreme daha dayanıklı olması için alınması gereken ilave tedbirler gerekli mi?
İnşaat Mühendisleri Odası Karaman İl Temsilcisi Ahmet Turkoç, her vatandaşın oturmuş olduğubinadan kendileri sorumlu olduğunu aktarırken, yapıların analizini ve kontrolünü devlete bırakmamamız gerektiğini söyledi. İlk adımı vatandaşların atması gerektiğini belirten Turkoç; “Alınması gereken en büyük tedbirin öncelikle bilinçli olup sorumluluk almaktır. Bulunduğumuz binanın sağlamlılığını kendimiz merak etmiyorsak devletten bunu kontrol etmelerini beklememiz çok doğru değil. Kendimiz ne zaman bu işin sorumluluğunun farkına varırız o zaman devletten yardım talep ederiz. O zaman iş biraz daha farklılaşır. Ne zaman biz yapılacak yapılardan ziyade yapılmış olan yapılarda otururken desek ki burası güvenli mi? Risk analizi var mı? Betonu demiri vs. sağlam mı? Bu merak içine girsek o zaman çok daha verimli bir hal alır durum. Yani bu süreci biz başlatmalıyız. Oturduğunuz evin kontrolünü yapmaya kimse gelmez. Biz başvurup biz talep edeceğiz. Bunun için devlet çeşitli yasalar ve kolaylıklar çıkartıyor. Yapı laboratuvarları var, inşaat mühendisleri var. Vergi konusunda devletin desteklediği ekonomik yaptırımlar var. Bunlardan faydalanmak için ilk adımı bizim atıyor olmamız lazım.” ifadelerini kullandı.
Karaman olası bir depreme hazır mı?
Karaman’da deprem riskinin oldukça düşük olduğunu söyleyen AFAD İl Müdürü Şerife Han, konuyla ilgili şöyle konuştu: “Karaman’da deprem olmasa da deprem haritasında en güvenli illerden biri olsak bile dışarıdaki illerdeki faciaları hatırlıyorsunuz. Herhangi bir çöküntüde de gerekli tedbirleri almamız, öğrenmemiz, doğru davranış şekillerini bilmemiz gerekir. Risklerimizi, tehlikelerimizi önceden bilip buna göre hazırlık yapmamız gerekir.”
Olası bir depreme Karaman halkını bilinçlendirmek için yaptığınız çalışmalar nelerdir?
Şerife Han, Karaman halkını bilinçlendirmek adına yaptığı çalışmalardan şu şekilde bahsetti:
Bununla ilgili yaptığımız eğitim ağırlıklı çalışmalarımız var. Daha çok afet bilinçlendirme eğitimimiz var. 2013 yılından itibaren afete hazırlık proje kapsamında AFAD eğitmenlerimiz var. Onlardan biride benim ve 7 arkadaşla beraber kamu, kurum, kuruluşlara, ailelere, sivil toplum kuruluşları kursiyerlerine, sürücü kurslarına, okullara Karaman sınırları içinde afet bilinçlendirme eğitimleri düzenliyoruz. Bunları tamamladıktan sonra tahliye tatbikatı şeklinde de doğru davranış şekillerini afet bilinçlendirme eğitimlerinde yapıyoruz. Tehlike, risk ne demek? Risklerimize karşı almamız gereken tedbirlere yönelik neler yapmamız gerektiğini belirlemeliyiz. Bu anlatımlarımız 3 yaşındaki bir çocuğa yönelikte olabiliyor, özel çocuklarımızda olabiliyor. Çizgi film tarzında yaptığımız bazı eğitimler var. Her yaştaki insana bu bilinci aşılamaya çalışıyoruz. Afet bilincini kazandırıp afetle yaşamayı öğrenelim istiyoruz. AFAD gönüllüğü kapsamında da eğitimlerle belli seviyeye getirdiğimiz bize kan can olabilecek yeni gençlerle bunları devam ettirelim istiyoruz. Genelde üniversite öğrencilerimiz talepte bulunuyor. AFAD gönüllüsü olan kişi gittiği herhangi bir yerde de apartmanında doğru davranış şeklini uygularsa onlara damla olabilir diye düşünüyoruz. Verdiğimiz hiçbir eğitimin boşa gitmediğini ve bu işin gönül işi olduğunu düşünüyorum. Gönlü bulduğumuz herkesle de çalışmaya çalışıyoruz. Eğitimlerde şunu söylüyoruz; Bodrum katlarına inin kolonlara girişlere bakın. Çatlaklıklar var mı? Gözle görülür sıkıntılar var mı? Evde fırın çalışıyorsa fırının çalışması için ona göre mi ruhsat alınmış? Bakın. Evimizin altında bulunan bir fırının o sıcaklıkla beraber bizim binamızın gücünü azalttığını bilmemiz lazım.
Depremlere karşı her zaman hazır olmamız için ev, iş yeri gibi mekanlarda almamız gereken tedbirler nelerdir?
Şerife Han; ev, iş yeri gibi mekanlarda deprem için alınması gereken önlemleri şu şekilde anlattı:
“Yapısal ve yapısal olmayan diye 2 ye ayırıyoruz. Yapısal olanlar; önce zeminden başlıyor. Uygun zemine uygun evler yapmak gerekiyor. Yapı yapılırken deprem zemin etütleri yapılmalı. Sonrasında gerçekten mühendislik hesaplarıyla hesaplanmış sağlam yapıların yapılması gerek. Kaçlık demir kullanılacak? vs. Deniz kumu ve paslı demir kullanılamaması gerekiyor. Yapısal olmayan ise; Binanın içindeki eşyalar tehlike oluşturur. Mekân içinde her odayı tek tek gezip burası bana tehlike oluşturur mu? Eşyalar duvara monteli olması gerekir. Bir yatak cam kenarına konmamalı. Depremde ilk patlayacak camdır. Terlikler yatağın dibinde olmalı. Depremden önce alınan her tedbir yapısal olmayan tedbirdir.
Karaman’da meydana gelecek herhangi bir afet durumunda vatandaşların yemek ve barınma ihtiyaçlarını karşılamakla görevli olan Kızılay Derneği Karaman Şubesi, kendilerinin birer gönüllü olduklarını ifade ederek bu işin biraz daha profesyonel kişiler tarafından yapıldığını bildirdi. Bu durumda bütün çadırlarla ilgili materyaller bölge müdürlüğü yani Adana’da muhafaza ediliyor.
Kızılay olarak Karaman'da hazırlık durumunuz nedir?
Afet durumunda Karaman’da hazırlık hakkında bilgiler veren Kızılay Derneği Karaman Şubesi Başkanı AdemKüçükyarma,”Yaklaşık 1 buçuk yıl önce Karaman’da kapanan şubelerin açılışını tekrar gerçekleştirdik. Fakat bizim afet durumunda Devlet Bakanlar Kurulu kararı ile bize biçmiş olduğu bir görev var. Herhangi bir afet olduğunda beşerî ve doğal afet, Türk Kızılay Derneği Beslenme Grubunun ana yüklemecisi biziz. Karaman’da bir afet olduğunda Türk Kızılay Derneği, ilk öğünde insanların yemek ihtiyacını karşılamakla görevli. Beslenme grubu tamamen Kızılay’a ait. Yalnız bizim afet çalışmaları bölge afet müdürlükleri vasıtasıyla profesyonel arkadaşlar tarafından karşılanıyor. Mesela Karaman bu noktada Adana Bölge Afet Müdürlüğüne bağlı. Allah göstermesin Karaman’da bir afet olduğunda, Adana’dan bizim mobil mutfak tırımız anında harekete geçiyor. Bu afetin ölçeğine bağlı olarak çalışma yapılıyor. O yüzden bizim çadırlarımızla ilgili bütün metalyerler teknik personel Bölge Afet Müdürlüklerinde muhafaza edilir. Biz burada gönüllü organizasyonuz. Bu iş biraz daha profesyonel kişiler tarafından yapılıyor” ifadelerine yer verdi.
Kızılay’ın Karaman depolarında yeterli çadır, battaniye ve yaşam malzemesi var mı?
Kızılay Derneği Karaman Şubesi Başkanı Adem Küçükyarma Karaman’da olası bir deprem olması durumunda yeterli malzeme olup olmadığı hakkında bilgi verdi.
Küçükyarma,“Depolama alanında herhangi bir sıkıntımız yok. Biz deprem bölgesi olmamamız nedeniyle boş da kalıyor değiliz. Depremin haricinde olası vakalarda da bize düşen görevleri hakkıyla yerine getirmeye çalışıyoruz. Bu alanda faaliyet gösteren diğer kurum ve kuruluşlara da elimizden geldiğince destek vermeye gayret gösteriyoruz.”dedi.
ÖZEL HABER
01 Mart 2023 - 10:23
Karaman'ın deprem senaryosu! Olası bir depreme hazır mıyız ?
Geçtiğimiz günlerde İzmir’de yaşanan 6,6 büyüklüğündeki deprem, “Karaman olası bir depreme hazır mı?” sorusunu da akıllara getirdi.
ÖZEL HABER
01 Mart 2023 - 10:23
EDİTÖR
İlginizi Çekebilir
Haberin güncelliğinden emin misiniz sayın editör:)