Özel Haberler
17 Ekim 2020 - 10:10
İhracat teşviği: Elma dersem çık
Karaman, elma üretimi konusunda ülkemizin en önde gelen illerinden birisi. Şehrimizde üretilen elma, bölgenin iklimsel ve coğrafik yapısından dolayı son derece yüksek kaliteye sahip.
Özel Haberler
17 Ekim 2020 - 10:10
Karaman, elma üretimi konusunda ülkemizin en önde gelen illerinden birisi. Şehrimizde üretilen elma, bölgenin iklimsel ve coğrafik yapısından dolayı son derece yüksek kaliteye sahip. Şehirde elma üretimi ile ilgilenen kişi sayısı da hatırı sayılır düzeyde. Bu bilgiler göz önünde bulundurulduğunda elma üretiminin bölgeye olan ekonomik katma değerinin de yüksek olması bekleniyor. Ve elbette bunun için de ihracat rakamlarının artması şart.
Peki elma ihracatında istenilen seviyelere neden ulaşılamıyor, elma üreticisi ihracat için devlet teşviki alabiliyor mu, üretici üretebiliyor fakat ürününü değerinde satabiliyor mu, elma üreticisi hangi sebeplerden dolayı ihracat yapmıyor ya da yapamıyor. Bu konuda karşılaşılan finansal, lojistik, teknolojik, yönetimsel ve hukuksal sorunlar neler? karaman elmasının marka olmasının önünde engeller mi var ve ıskarta elma alım fiyatları üreticiyi tatmin ediyor mu?
İmaret Gazetesi, tüm bu sorulara cevap aramak için Elma Dosyası hazırladı. Merak edilenleri ve çözüm yollarını konunun muhatapları ile görüştük.
Elmacılığın şehrimize ekonomik anlamda sağladığı katma değer istenilen düzeyde mi ?
Karaman Elma Üreticileri Birliği Başkanı Ahmet Yıldız; “Teşvik olmazsa katma değerde istenilen düzeye gelinemez.”
Birlik Başkanı Ahmet Yıldız, üretilen elmanın iç ve dış piyasada daha fazla pazar payı kazanmasının elzem olduğunun altını çizerek, “Elma üretimindeki ortalama tonajımız yıllık 550 - 600 bin ton civarında. Ağaç sayımız Türkiye geneline baktığımızda birinci sırada. Geniş bir alanda bahçecilik yapılmakta. Ancak Karaman’daki bu bahçecilik Karaman için yeterli bir katma değer sağlamıyor. Çünkü, elma ile ilgili yapılan çalışmalarda devlet tarafından yapılan herhangi bir teşvik desteği yok. Sadece fidan dikim esnasında destek var onun haricinde tüm tarımsal faaliyetlerde ürüne verilen destek maalesef elmada yok. Bu durum aslında elma üretiminin daha riskli olduğunun, maliyetinin yüksek olduğunun, yeterli pazarlama ağı olmadığı takdirde de üreticinin mağdur olduğunun göstergesidir. Devlet tarafından az da olsa desteklenmelidir diye düşünüyoruz.” diyor.
Elma üretiminin şehrimize yeterli seviyede ekonomik katkı sağlayamadığını belirten Yıldız, bunun sebebini; “Yeterince katma değer sağlanmıyor çünkü, elma bahçeden toplandığı şekilde buradan gönderilmekte ağırlıklı olarak, çok az bir kısmı da (yüzde 15-20 oranında) burada işlemden geçerek tüketiciye ulaştırılmakta. Dolayısıyla bu katma değer sağlamakta, ama yetersiz. Karaman elması toprak ve iklim yapısından dolayı aroması diğer illerdeki üretilen elmalardan biraz daha farklıdır. Ancak yeterince pazarın olmaması daha doğrusu ciddi tüccarların bölgemize gelmemesi, Ziraat Odası ve Tarım İl Müdürlüğü’nde bununla ilgili yeterince çalışmanın olmaması Üretici Birliği’nin ayakta tutulmaması bu konuda en büyük eksikliklerden.” Sözleriyle ifade ediyor.
Tamer Yıldızbaş: “Markalaşmak ve ihracata ağırlık vermek şart.”
Elma ağırlıklı soğuk hava tesisi işletmeciliği yapan ve aynı zamanda Belediye Meclis Üyesi olan Tamer Yıldızbaş, elmacılığın Karaman’a inanılmaz derecede büyük ekonomik katkısı olduğu belirterek, elmada markalaşıldığı ve ihracata daha fazla ağırlık verildiği takdirde bu katma değerin çok üst seviyelere geleceğini söyüyor. “Bizim birkaç yıldır zincir marketler ile çalışmalarımız var. Daha da geliştirilmesi için üreticinin bilinçlenmesi lazım. Biz soğuk hava depoları ve tüccarlar olarak bu konuda hızlı bir şekilde çalışmalar yapıyoruz.” diyen Yıldızbaş, modern bahçe sistemlerine geçildikçe elmacılığın gelişeceğini ve ekonomiye de daha fazla katkısı olacağını düşünüyor.
ELMA İHRACATINDA TEŞVİK ŞART
Narenciye ürünleri için uygulanan ihracat teşviki uzunca bir süredir elma için uygulanmıyor. Her ne kadar elma üreticisinin ihracat temelli düşünmediğinden dolayı bu yönde çok büyük bir beklentisi olmasa bile ihracat firmalarının teşvik beklentisi büyük. Soğuk hava tesisleri sahibi Tamer Yıldızbaş, elma için en az 6 -7 yıldır herhangi bir teşvik uygulaması yapılmadığını belirtiyor ve teşvik ile ilgili beklentilerini, “Elmanın mamul fiyatından daha fazla aradaki girdileri var. Nakliye girdileri ve ambalajlama gibi giderler çok fazla. Elma bedelinden daha fazla biz bu ücretleri ödüyoruz. İhracat teşviki verilmesinin üreticiye de mutlaka katkısı olacaktır.” sözleriyle dile getiriyor.
Karaman Elma Üreticileri Birliği Başkanı Ahmet Yıldız da, ihracat teşvikinin üreticiyle doğrudan ilgisi olmadığını fakat tüccar ve ihracatçı açısından önemli olduğunu ve ihracat teşviki sayesinde elma pazarının hareket kazanacağına inandıklarını ifade ediyor.
Elma ihracatı için teşvik uygulamasının ne anlam ifade ettiğini sorduğumuz bir elma üreticisi, elmanın üvey evlat muamelesi gördüğünü ve üreticinin üretim sürecinde fazlaca yorulduğuna dikkat çekerek; “Elmada ürün ve ihracat desteği yok. Fidan desteği var oda sadece dikerken ve birde bahçe kurulurken damlama sulama desteği var, buda 5 yılda bir değişiyor. Sadece bir ilaçlamada Tarım İl Müdürlüğü’nün bir ilanında Karaman’da 50 bin ton ilaç sıkılıyor. İlacın bir depo maliyeti 300 ile 700 TL arasında. Tarım ürünleri içerisinde en çok elmada sıkıntı yaşanmakta. Buda üreticiyi biraz yormakta. Biz bunu birlik yöneticilerimiz ile aşabilirsek eğer Karaman’da hem elmanın markalaşması hem diğer ürünlerle birlikte pazarlamasının yapılması sağlanır. Böyle bir rahatlamanın Karaman’ın elma üreticilerini daha da iştahlandıracağını umuyoruz.” diyor.
MÜSİAD Başkanı İbrahim Taşbaş: İhracatta teşvik uygulaması narenciyede yüksek de olsa, düşük de olsa 12 ay sürekli var. Elmada 2010 yılından önce ton başına 50 dolar teşvik vardı. Şu anda yok. Elmanın maliyeti yüksek olunca iç piyasada yüksek giriyor. Üreticiden sofralara gelinceye kadar iki katına çıkıyor. Buda devletin teşvik vermesini tamamen engelliyor. Üreticilerimizin yüzde 90’ı emekli veya fabrikatör yani elmacılığı ek iş olarak görüyor. 100 elma üreticisinden 10 tanesi elmacılıktan geçimini sağlıyor. Öncesinde yüzde 40 ile yüzde 50 arasında çıkıyordu Karaman’ın elması ihracata şimdi yüzde 60 ile yüzde 70’lere çıkarız diye düşünüyoruz. İhracatta şu an iyi durumda; Libya, Rusya, Hindistan, Irak, İran olmak üzere yüzde 70’i ihracata gidiyor Karaman elması.
ISKARTA ELMA FİYATLARI ÜRETİCİYİ MEMNUN ETMİYOR
Karaman Elma Üreticileri Birliği Başkanı Ahmet Yıldız, manavda, pazarda satılamayacak olan ve meyve suyu için değerlendirilen elma konusunda üç dört büyük firmanın tekel oluşturduğunu ve fiyat politikasını da o firmaların oluşturduğunu belirtiyor. Elma üreticisinin bu durumdan oldukça rahatsız olduğu belirten Başkan Yıldız, “Fiyat noktasında zaman geliyor toplamak için yaptığımız işçilik maliyetini dahi almayacak şekilde bir fiyat belirleniyor. Vatandaş da haliyle bahçesindeki yere düşen elmaları temizlemek durumunda. Değerlenmesi için maliyetinin üzerinde bir fiyat olması lazım. O da olmadığı için ıskarta elmalarda büyük sıkıntı yaşanmakta. Bu sene yine yaşadık. İlk başta açıklanan fiyat günümüz şartlarına göre tatminkâr değildi ama üreticiyi tatmin edecek düzeydeydi. Aradan 1 hafta geçtikten sonra el birliği yaparak burada ıskarta alımı yapan firmalar fiyatı birdenbire düşürdüler. Bunun çözülmesi için Tarım İl Müdürlüğü, Ziraat Odası ve resmî kurumlar çalışma yapabilir diye düşünüyoruz.” diyor.
Elma üreticiliği yapan vatandaşlar, ıskarta elmadaki tatmin etmeyen fiyat politikasına gerekçe olarak, üreticilerin toplu olarak bir araya gelip de birlik beraberlik içerisinde hareket edememesini gösteriyor.
Ziraat Odası Başkanı Mehmet Bayram: “Biz ıskarta elma ile ilgili 2 yıldır ciddi bir mücadele içerisindeyiz. Biz öncelikle dürüst ticaret istiyoruz. Iskarta elmacılığı yapan firmalarla ilgili sorun yaşanıyor zaman zaman. Belki özel sektördür, belki keyfi ticaretleri vardır ama her ne olursa olsun Karaman’da bu firmalar konu hakkında biraz daha hassas olmaları bizim talebimizdir. Iskarta elma ile ilgili Karaman’da maalesef istediğimiz sonuçları alamıyoruz. Üreticinin dünü, yarını yok. Belki elmayı 50 kuruşa alabilirler biz ona takılmıyoruz. Bizim takıldığımı konu, bir üretici 50 kuruştan elmayı arabasına yüklüyor, sabah kantara arabasını yıkacak 40 kuruşa düşürüyor. Biz şunu bekliyoruz; Karaman’da Eylül’ün 15’i ile Eylül’ün 30’u arasında ıskarta elma fiyatlarımız 65 kuruştur. Bu şekilde ahlaklı ticaretler bekliyoruz. Günlük değişen fiyatlar ve baskılarla iki tane firma ön plana çıkıyor. Bu firmalar Türkiye’de ıskarta elmada söz sahibi. Pazarın yüzde 70’i bunların elinde. Biz yaptığımız çalışmalarda en çok şuna önem veriyoruz; Karaman’da rekabet oluşmasın. Niğde’den, Antep’ten Denizli’den sürekli firmaları davet ediyoruz. Karaman’daki ıskarta pazarına rekabet oluşturmak ile ilgili mücadele ediyoruz fakat yaptığımız mücadelede zaman zaman istediğimiz başarıyı sağlayamıyoruz. Çünkü büyük firmaların küçük firmaların üzerindeki etkisi çok fazla olduğunu düşünüyoruz.”
MÜSİAD Başkanı Taşbaş da Iskarta elma fiyatlarının üreticiyi tam memnun etmediğini belirterek, bu durumun sebebini “Bu yıl ki fiyatlar dünya piyasasına göre biraz düşük. Diğer fabrikalar ile konuştuk uğraştık, gelin bu fiyata alalım diye ama; Dünya’da konsantre tüketimi küresel salgından dolayı hayli azaldı. Konsantre genelde otellerde, hava yollarında, tren yollarında, otobüslerde, seyahatlerde kullanılıyor. Tüketim bu yıl olmadığından ve bu sektörler zayıfladığından dolayı konsantre fiyatlarında bir düşüş oldu. Bu da ıskarta elma fiyatlarını aşağıya çekti.” sözleriyle izah ediyor.
AK PARTİ KARAMAN MİLLETVEKİLİ RECEP ŞEKER: “Elma Borsası ile Karaman’ı elmanın merkezi yapacağız.”
Milletvekili Recep Şeker, elma üretimindeki sıkıntılar, çözüm yolları ve elma borsası üzerine gazetemize özel bir değerlendirme yaptı. AK Parti Milletvekili Şeker yaptığı değerlendirmede;
“Karaman elması ile ilgili bazı sıkıntılar var. Üretim aşamasından nihai tüketiciye ulaşıncaya kadarki süreçte karşılaşılan sıkıntılar. Bununla ilgili ziraat odamızla, tarım il ve ilçe müdürlüklerimizle yaptığımız görüşmelerimizde toplama ile ilgili sıkıntılar olduğunu dile getirdiler. Kış aylarında İŞKUR’dan bir kurs açtırdık. Toplamanın nasıl yapılması gerektiği ile ilgili bir kurs verildi. Bu kursta da kış sezonunda elma gibi günü birlik işlerde çalışan insanımızın da aslında günlük yevmiye olarak cebine para girmiş oldu. Elmanın daha profesyonel toplanıp zarar ve hasar vermeden, hem topladığı elmaya hem de diğer yanlarındaki hücrelere zarar vermeyerek bir sonraki yılın ürününü etkileyecek zararlardan korunmanın her türlü yolları anlatıldı. Toplayıcılar günlük ücretlerini de aldılar.
Aynı zamanda metal olan toplama kaplarının ürünlere zarar verdiği söylenildi. Bununla da ilgili ziraat odamız ve tarım il müdürlüğümüz bunların plastik olanını, ürünlere zarar vermeyenini getirttiler. Bunlarla ilgili zararların önlenmesi ile ilgili çalışmalar yapılıyor. Aynı zamanda Döhler olsun, Torku’nun tesisleri olsun bu gibi yerlerde de elmanın ıskarta ve sıkıntılı süreçler ile ilgili neler yapılabilir konusu ilgili çalışmalar yapıldı. Sayın Recep Konuk milletvekili iken 100 kuruş olan ıskarta elma o zaman 400 ile 500 kuruşlara satıldı. Nihayetinde çevredeki bu gibi ıskarta elma ile ilgili de çabalar devam ediyor.
Bazı üreticiler ve soğuk havacılar ile görüştük, mesela Tayland elma istiyor. Buraya elma verebilme ile ilgili Karaman’da elmaları paket yaptırıp hem Tayland büyük elçiliğine hem Çin büyükelçiliğine tanıtma amaçlı gönderdik. Oradan da elma talebinde olacak olan ihracatçıların listesi gelecek. Biz de onu Karaman’daki ihracat yapan firmalarımıza vereceğiz. Yani pazar payı ile ilgili nasıl genişletebiliriz sorusunun cevabını arıyoruz, araştırıyoruz. Yani elmanın ıskartasını ne yaparız, kabuğunu ne yaparız, taze elmayı nasıl satarız bunların çalışmasını yapıyoruz.
Bununla ilgili de geçen yıl Isparta, Amasya ve Niğde milletvekilleri ile görüştük ve bir elma çalıştayı yaptık. Burada da diğer illerden de katılım ile ilgili büyük bir çaba oldu ama seçim önü olduğu için biraz sönük kaldı. Elmanın Türkiye’deki ana üreticisi olan iller Karaman, Amasya, Isparta, Niğde. Bu illerin ortak bir pazar yürütmesi elma ile ilgili hem sıkıntıların çözümünü kolaylaştıracak hem de daha güçlü değer kazanılan bir elma pazarı oluşacak. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesinde de bunu bir elma enstitüsü olarak kurduk. Yani elma ile ilgili bir birim kurduk, işi gücü elma olan bir birim bu.
Büyük b ir çoğunun devletin verdiği küçük bir çabayla elma borsasını kuracaktık. Bu, Karaman’ın Türkiye’de elma adına merkez olması demek. Biz borsanın projelendirme çalışmasını yaptırdık ve hazır hale geldi. Üreticiler bir miktar para topladılar. İnşallah borsayı kurduğumuz zaman elmanın Türkiye’de ki pazarı Karaman olacak. Üretici ne talep ederse biz yanındayız. Yeter ki işi doğru yapma ile ilgili onlar bir duruş sergilesin. İki yıldır paramız bekliyor KOP ve MEVKA’da. Bizim Karaman’da ki üreticilerimiz birleşip de çok az bir rakamını koysalardı şu ana kadar borsamız açılmış olacaktı.
Geçen yıl mesela Ermenek Güneyyurt tarafında dediler ki oranın bir yeşil elması var. Bunu satamıyoruz. Antalya ihracatçılar birlik başkanı ile görüştük oraya gönderdik elmaları. İhracatçılarımız bize derlerse ki şöyle bir sorunumuz var çözümü olarak şunu isteriz biz onların her zaman yanındayız.
Şu anda Türkiye’de elmada ağaç sayısında 1’inci olan iliz. Rekoltedeki ikinciliğimizi de birinciliğe taşımak zorundayız. Bu tür gelişmelerle de bunu yapacak gücümüz var.” Dedi.
CHP MİLLETVEKİLİ İSMAİL ATAKAN ÜNVER’DEN KOOPERATİF VE ELMA FESTİVALİ TEKLİFİ
“ÇÖZÜM BİRLİKTE HAREKET ETMEK”
Karaman’da elmanın en başta gelen probleminin pazarlama ve markalaşma olduğunun altını çizen Milletvekili İsmail Atakan Ünver, bunun çözümünün üretici kooperatifi olduğunu belirterek, Karaman elmasının tanıtımını daha iyi yapabilmek için de Elma Festivali düzenlenmesini teklif etti. Ünver gazetemize yaptığı açıklamada; “Elma bir şekilde hasat edilebilse bile bu standart bir fiyattan satılabilme imkanı bulamıyor çoğu zaman. Çoğu zaman gelen tüccarlar küçük çaplı elmacılık yapan çiftçinin elindeki malı çarpıp gidiyor. Ellerine senet tutuşturuyorlar, bu senetleri de tahsil edemiyorlar harap olup gidiyor. Bununla ilgili özel bir çalışma yapılması lazım. Karaman elmasının öncelikle pazarlamasının hepsini bir bütün elma üreticilerini kapsayacak şekilde kooperatifleşmek belki de en iyi yöntem. Öncelikle pazarlama probleminin çözülmesi lazım. Bunun yanında küçük çiftçilerin dolu hasarı veya zaman zaman elma hastalıkları gibi problemleri oluyor. Bunlarla mücadele etme şansı da olmuyor çoğu zaman. Dolu yağarsa dolu vuruyor ve soğuk vuruyor. Bununla ilgili de tabi Karaman’da zaman içerisinde erken uyarı sistemleri gibi şeyler geliştirilerek elmanın korunması ile ilgili adımlar atıldı ama bu ne kadar yeterli tartışılabilir. Bunun bütün elma üreticilerini kapsayacak şekilde, herkes anında müdahale edebilecek şekilde geliştirilmesi lazım.
Elma üreticisinin iklimden veya hastalıklardan kaynaklanan zararlarının bu anlamda öncelikle önlenmesi lazım. Zarar oluştuktan sonra da bu zararların tamamının tanzim edilmesi lazım. Devletin burada tarım sigortası kapsamında mı olur artık tarım bakanlığının bütçesinden mi olur bu noktada çiftçi eğer tüm tedbirlere rağmen hala zararını önleyememiş ve kurtulamamış ise bu zararların da tanzim edilmesi gerekir.
Karaman elması bütün marketlerde satılıyor ancak Karaman’da elma yetiştiğini bilen çok az. Bu kadar büyük oranda elma yetiştirildiğini Türkiye geneline baktığımız zaman çok az. Elmacı olarak Niğde’yi, Isparta’yı, Amasya’yı biliyorlar ama Karaman’ı elmacı olarak bilmiyorlar. Karaman’da elmanın yetiştirildiğini işte ağaç sayısı bakımından Türkiye 1’incisi olduğunu, üretim bakımından da zaman zaman 2’inci zaman zaman da 3’üncü olduğunu anlatabilecek bir tanıtım organizasyonu lazım. Bu artık elma festivali mi olur veya benzeri türde bir şenlik ya da şölen mi olur bunu yapmak gerekir diye düşünüyorum.” dedi.
Peki elma ihracatında istenilen seviyelere neden ulaşılamıyor, elma üreticisi ihracat için devlet teşviki alabiliyor mu, üretici üretebiliyor fakat ürününü değerinde satabiliyor mu, elma üreticisi hangi sebeplerden dolayı ihracat yapmıyor ya da yapamıyor. Bu konuda karşılaşılan finansal, lojistik, teknolojik, yönetimsel ve hukuksal sorunlar neler? karaman elmasının marka olmasının önünde engeller mi var ve ıskarta elma alım fiyatları üreticiyi tatmin ediyor mu?
İmaret Gazetesi, tüm bu sorulara cevap aramak için Elma Dosyası hazırladı. Merak edilenleri ve çözüm yollarını konunun muhatapları ile görüştük.
Elmacılığın şehrimize ekonomik anlamda sağladığı katma değer istenilen düzeyde mi ?
Karaman Elma Üreticileri Birliği Başkanı Ahmet Yıldız; “Teşvik olmazsa katma değerde istenilen düzeye gelinemez.”
Birlik Başkanı Ahmet Yıldız, üretilen elmanın iç ve dış piyasada daha fazla pazar payı kazanmasının elzem olduğunun altını çizerek, “Elma üretimindeki ortalama tonajımız yıllık 550 - 600 bin ton civarında. Ağaç sayımız Türkiye geneline baktığımızda birinci sırada. Geniş bir alanda bahçecilik yapılmakta. Ancak Karaman’daki bu bahçecilik Karaman için yeterli bir katma değer sağlamıyor. Çünkü, elma ile ilgili yapılan çalışmalarda devlet tarafından yapılan herhangi bir teşvik desteği yok. Sadece fidan dikim esnasında destek var onun haricinde tüm tarımsal faaliyetlerde ürüne verilen destek maalesef elmada yok. Bu durum aslında elma üretiminin daha riskli olduğunun, maliyetinin yüksek olduğunun, yeterli pazarlama ağı olmadığı takdirde de üreticinin mağdur olduğunun göstergesidir. Devlet tarafından az da olsa desteklenmelidir diye düşünüyoruz.” diyor.
Elma üretiminin şehrimize yeterli seviyede ekonomik katkı sağlayamadığını belirten Yıldız, bunun sebebini; “Yeterince katma değer sağlanmıyor çünkü, elma bahçeden toplandığı şekilde buradan gönderilmekte ağırlıklı olarak, çok az bir kısmı da (yüzde 15-20 oranında) burada işlemden geçerek tüketiciye ulaştırılmakta. Dolayısıyla bu katma değer sağlamakta, ama yetersiz. Karaman elması toprak ve iklim yapısından dolayı aroması diğer illerdeki üretilen elmalardan biraz daha farklıdır. Ancak yeterince pazarın olmaması daha doğrusu ciddi tüccarların bölgemize gelmemesi, Ziraat Odası ve Tarım İl Müdürlüğü’nde bununla ilgili yeterince çalışmanın olmaması Üretici Birliği’nin ayakta tutulmaması bu konuda en büyük eksikliklerden.” Sözleriyle ifade ediyor.
Tamer Yıldızbaş: “Markalaşmak ve ihracata ağırlık vermek şart.”
Elma ağırlıklı soğuk hava tesisi işletmeciliği yapan ve aynı zamanda Belediye Meclis Üyesi olan Tamer Yıldızbaş, elmacılığın Karaman’a inanılmaz derecede büyük ekonomik katkısı olduğu belirterek, elmada markalaşıldığı ve ihracata daha fazla ağırlık verildiği takdirde bu katma değerin çok üst seviyelere geleceğini söyüyor. “Bizim birkaç yıldır zincir marketler ile çalışmalarımız var. Daha da geliştirilmesi için üreticinin bilinçlenmesi lazım. Biz soğuk hava depoları ve tüccarlar olarak bu konuda hızlı bir şekilde çalışmalar yapıyoruz.” diyen Yıldızbaş, modern bahçe sistemlerine geçildikçe elmacılığın gelişeceğini ve ekonomiye de daha fazla katkısı olacağını düşünüyor.
ELMA İHRACATINDA TEŞVİK ŞART
Narenciye ürünleri için uygulanan ihracat teşviki uzunca bir süredir elma için uygulanmıyor. Her ne kadar elma üreticisinin ihracat temelli düşünmediğinden dolayı bu yönde çok büyük bir beklentisi olmasa bile ihracat firmalarının teşvik beklentisi büyük. Soğuk hava tesisleri sahibi Tamer Yıldızbaş, elma için en az 6 -7 yıldır herhangi bir teşvik uygulaması yapılmadığını belirtiyor ve teşvik ile ilgili beklentilerini, “Elmanın mamul fiyatından daha fazla aradaki girdileri var. Nakliye girdileri ve ambalajlama gibi giderler çok fazla. Elma bedelinden daha fazla biz bu ücretleri ödüyoruz. İhracat teşviki verilmesinin üreticiye de mutlaka katkısı olacaktır.” sözleriyle dile getiriyor.
Karaman Elma Üreticileri Birliği Başkanı Ahmet Yıldız da, ihracat teşvikinin üreticiyle doğrudan ilgisi olmadığını fakat tüccar ve ihracatçı açısından önemli olduğunu ve ihracat teşviki sayesinde elma pazarının hareket kazanacağına inandıklarını ifade ediyor.
Elma ihracatı için teşvik uygulamasının ne anlam ifade ettiğini sorduğumuz bir elma üreticisi, elmanın üvey evlat muamelesi gördüğünü ve üreticinin üretim sürecinde fazlaca yorulduğuna dikkat çekerek; “Elmada ürün ve ihracat desteği yok. Fidan desteği var oda sadece dikerken ve birde bahçe kurulurken damlama sulama desteği var, buda 5 yılda bir değişiyor. Sadece bir ilaçlamada Tarım İl Müdürlüğü’nün bir ilanında Karaman’da 50 bin ton ilaç sıkılıyor. İlacın bir depo maliyeti 300 ile 700 TL arasında. Tarım ürünleri içerisinde en çok elmada sıkıntı yaşanmakta. Buda üreticiyi biraz yormakta. Biz bunu birlik yöneticilerimiz ile aşabilirsek eğer Karaman’da hem elmanın markalaşması hem diğer ürünlerle birlikte pazarlamasının yapılması sağlanır. Böyle bir rahatlamanın Karaman’ın elma üreticilerini daha da iştahlandıracağını umuyoruz.” diyor.
MÜSİAD Başkanı İbrahim Taşbaş: İhracatta teşvik uygulaması narenciyede yüksek de olsa, düşük de olsa 12 ay sürekli var. Elmada 2010 yılından önce ton başına 50 dolar teşvik vardı. Şu anda yok. Elmanın maliyeti yüksek olunca iç piyasada yüksek giriyor. Üreticiden sofralara gelinceye kadar iki katına çıkıyor. Buda devletin teşvik vermesini tamamen engelliyor. Üreticilerimizin yüzde 90’ı emekli veya fabrikatör yani elmacılığı ek iş olarak görüyor. 100 elma üreticisinden 10 tanesi elmacılıktan geçimini sağlıyor. Öncesinde yüzde 40 ile yüzde 50 arasında çıkıyordu Karaman’ın elması ihracata şimdi yüzde 60 ile yüzde 70’lere çıkarız diye düşünüyoruz. İhracatta şu an iyi durumda; Libya, Rusya, Hindistan, Irak, İran olmak üzere yüzde 70’i ihracata gidiyor Karaman elması.
ISKARTA ELMA FİYATLARI ÜRETİCİYİ MEMNUN ETMİYOR
Karaman Elma Üreticileri Birliği Başkanı Ahmet Yıldız, manavda, pazarda satılamayacak olan ve meyve suyu için değerlendirilen elma konusunda üç dört büyük firmanın tekel oluşturduğunu ve fiyat politikasını da o firmaların oluşturduğunu belirtiyor. Elma üreticisinin bu durumdan oldukça rahatsız olduğu belirten Başkan Yıldız, “Fiyat noktasında zaman geliyor toplamak için yaptığımız işçilik maliyetini dahi almayacak şekilde bir fiyat belirleniyor. Vatandaş da haliyle bahçesindeki yere düşen elmaları temizlemek durumunda. Değerlenmesi için maliyetinin üzerinde bir fiyat olması lazım. O da olmadığı için ıskarta elmalarda büyük sıkıntı yaşanmakta. Bu sene yine yaşadık. İlk başta açıklanan fiyat günümüz şartlarına göre tatminkâr değildi ama üreticiyi tatmin edecek düzeydeydi. Aradan 1 hafta geçtikten sonra el birliği yaparak burada ıskarta alımı yapan firmalar fiyatı birdenbire düşürdüler. Bunun çözülmesi için Tarım İl Müdürlüğü, Ziraat Odası ve resmî kurumlar çalışma yapabilir diye düşünüyoruz.” diyor.
Elma üreticiliği yapan vatandaşlar, ıskarta elmadaki tatmin etmeyen fiyat politikasına gerekçe olarak, üreticilerin toplu olarak bir araya gelip de birlik beraberlik içerisinde hareket edememesini gösteriyor.
Ziraat Odası Başkanı Mehmet Bayram: “Biz ıskarta elma ile ilgili 2 yıldır ciddi bir mücadele içerisindeyiz. Biz öncelikle dürüst ticaret istiyoruz. Iskarta elmacılığı yapan firmalarla ilgili sorun yaşanıyor zaman zaman. Belki özel sektördür, belki keyfi ticaretleri vardır ama her ne olursa olsun Karaman’da bu firmalar konu hakkında biraz daha hassas olmaları bizim talebimizdir. Iskarta elma ile ilgili Karaman’da maalesef istediğimiz sonuçları alamıyoruz. Üreticinin dünü, yarını yok. Belki elmayı 50 kuruşa alabilirler biz ona takılmıyoruz. Bizim takıldığımı konu, bir üretici 50 kuruştan elmayı arabasına yüklüyor, sabah kantara arabasını yıkacak 40 kuruşa düşürüyor. Biz şunu bekliyoruz; Karaman’da Eylül’ün 15’i ile Eylül’ün 30’u arasında ıskarta elma fiyatlarımız 65 kuruştur. Bu şekilde ahlaklı ticaretler bekliyoruz. Günlük değişen fiyatlar ve baskılarla iki tane firma ön plana çıkıyor. Bu firmalar Türkiye’de ıskarta elmada söz sahibi. Pazarın yüzde 70’i bunların elinde. Biz yaptığımız çalışmalarda en çok şuna önem veriyoruz; Karaman’da rekabet oluşmasın. Niğde’den, Antep’ten Denizli’den sürekli firmaları davet ediyoruz. Karaman’daki ıskarta pazarına rekabet oluşturmak ile ilgili mücadele ediyoruz fakat yaptığımız mücadelede zaman zaman istediğimiz başarıyı sağlayamıyoruz. Çünkü büyük firmaların küçük firmaların üzerindeki etkisi çok fazla olduğunu düşünüyoruz.”
MÜSİAD Başkanı Taşbaş da Iskarta elma fiyatlarının üreticiyi tam memnun etmediğini belirterek, bu durumun sebebini “Bu yıl ki fiyatlar dünya piyasasına göre biraz düşük. Diğer fabrikalar ile konuştuk uğraştık, gelin bu fiyata alalım diye ama; Dünya’da konsantre tüketimi küresel salgından dolayı hayli azaldı. Konsantre genelde otellerde, hava yollarında, tren yollarında, otobüslerde, seyahatlerde kullanılıyor. Tüketim bu yıl olmadığından ve bu sektörler zayıfladığından dolayı konsantre fiyatlarında bir düşüş oldu. Bu da ıskarta elma fiyatlarını aşağıya çekti.” sözleriyle izah ediyor.
AK PARTİ KARAMAN MİLLETVEKİLİ RECEP ŞEKER: “Elma Borsası ile Karaman’ı elmanın merkezi yapacağız.”
Milletvekili Recep Şeker, elma üretimindeki sıkıntılar, çözüm yolları ve elma borsası üzerine gazetemize özel bir değerlendirme yaptı. AK Parti Milletvekili Şeker yaptığı değerlendirmede;
“Karaman elması ile ilgili bazı sıkıntılar var. Üretim aşamasından nihai tüketiciye ulaşıncaya kadarki süreçte karşılaşılan sıkıntılar. Bununla ilgili ziraat odamızla, tarım il ve ilçe müdürlüklerimizle yaptığımız görüşmelerimizde toplama ile ilgili sıkıntılar olduğunu dile getirdiler. Kış aylarında İŞKUR’dan bir kurs açtırdık. Toplamanın nasıl yapılması gerektiği ile ilgili bir kurs verildi. Bu kursta da kış sezonunda elma gibi günü birlik işlerde çalışan insanımızın da aslında günlük yevmiye olarak cebine para girmiş oldu. Elmanın daha profesyonel toplanıp zarar ve hasar vermeden, hem topladığı elmaya hem de diğer yanlarındaki hücrelere zarar vermeyerek bir sonraki yılın ürününü etkileyecek zararlardan korunmanın her türlü yolları anlatıldı. Toplayıcılar günlük ücretlerini de aldılar.
Aynı zamanda metal olan toplama kaplarının ürünlere zarar verdiği söylenildi. Bununla da ilgili ziraat odamız ve tarım il müdürlüğümüz bunların plastik olanını, ürünlere zarar vermeyenini getirttiler. Bunlarla ilgili zararların önlenmesi ile ilgili çalışmalar yapılıyor. Aynı zamanda Döhler olsun, Torku’nun tesisleri olsun bu gibi yerlerde de elmanın ıskarta ve sıkıntılı süreçler ile ilgili neler yapılabilir konusu ilgili çalışmalar yapıldı. Sayın Recep Konuk milletvekili iken 100 kuruş olan ıskarta elma o zaman 400 ile 500 kuruşlara satıldı. Nihayetinde çevredeki bu gibi ıskarta elma ile ilgili de çabalar devam ediyor.
Bazı üreticiler ve soğuk havacılar ile görüştük, mesela Tayland elma istiyor. Buraya elma verebilme ile ilgili Karaman’da elmaları paket yaptırıp hem Tayland büyük elçiliğine hem Çin büyükelçiliğine tanıtma amaçlı gönderdik. Oradan da elma talebinde olacak olan ihracatçıların listesi gelecek. Biz de onu Karaman’daki ihracat yapan firmalarımıza vereceğiz. Yani pazar payı ile ilgili nasıl genişletebiliriz sorusunun cevabını arıyoruz, araştırıyoruz. Yani elmanın ıskartasını ne yaparız, kabuğunu ne yaparız, taze elmayı nasıl satarız bunların çalışmasını yapıyoruz.
Bununla ilgili de geçen yıl Isparta, Amasya ve Niğde milletvekilleri ile görüştük ve bir elma çalıştayı yaptık. Burada da diğer illerden de katılım ile ilgili büyük bir çaba oldu ama seçim önü olduğu için biraz sönük kaldı. Elmanın Türkiye’deki ana üreticisi olan iller Karaman, Amasya, Isparta, Niğde. Bu illerin ortak bir pazar yürütmesi elma ile ilgili hem sıkıntıların çözümünü kolaylaştıracak hem de daha güçlü değer kazanılan bir elma pazarı oluşacak. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesinde de bunu bir elma enstitüsü olarak kurduk. Yani elma ile ilgili bir birim kurduk, işi gücü elma olan bir birim bu.
Büyük b ir çoğunun devletin verdiği küçük bir çabayla elma borsasını kuracaktık. Bu, Karaman’ın Türkiye’de elma adına merkez olması demek. Biz borsanın projelendirme çalışmasını yaptırdık ve hazır hale geldi. Üreticiler bir miktar para topladılar. İnşallah borsayı kurduğumuz zaman elmanın Türkiye’de ki pazarı Karaman olacak. Üretici ne talep ederse biz yanındayız. Yeter ki işi doğru yapma ile ilgili onlar bir duruş sergilesin. İki yıldır paramız bekliyor KOP ve MEVKA’da. Bizim Karaman’da ki üreticilerimiz birleşip de çok az bir rakamını koysalardı şu ana kadar borsamız açılmış olacaktı.
Geçen yıl mesela Ermenek Güneyyurt tarafında dediler ki oranın bir yeşil elması var. Bunu satamıyoruz. Antalya ihracatçılar birlik başkanı ile görüştük oraya gönderdik elmaları. İhracatçılarımız bize derlerse ki şöyle bir sorunumuz var çözümü olarak şunu isteriz biz onların her zaman yanındayız.
Şu anda Türkiye’de elmada ağaç sayısında 1’inci olan iliz. Rekoltedeki ikinciliğimizi de birinciliğe taşımak zorundayız. Bu tür gelişmelerle de bunu yapacak gücümüz var.” Dedi.
CHP MİLLETVEKİLİ İSMAİL ATAKAN ÜNVER’DEN KOOPERATİF VE ELMA FESTİVALİ TEKLİFİ
“ÇÖZÜM BİRLİKTE HAREKET ETMEK”
Karaman’da elmanın en başta gelen probleminin pazarlama ve markalaşma olduğunun altını çizen Milletvekili İsmail Atakan Ünver, bunun çözümünün üretici kooperatifi olduğunu belirterek, Karaman elmasının tanıtımını daha iyi yapabilmek için de Elma Festivali düzenlenmesini teklif etti. Ünver gazetemize yaptığı açıklamada; “Elma bir şekilde hasat edilebilse bile bu standart bir fiyattan satılabilme imkanı bulamıyor çoğu zaman. Çoğu zaman gelen tüccarlar küçük çaplı elmacılık yapan çiftçinin elindeki malı çarpıp gidiyor. Ellerine senet tutuşturuyorlar, bu senetleri de tahsil edemiyorlar harap olup gidiyor. Bununla ilgili özel bir çalışma yapılması lazım. Karaman elmasının öncelikle pazarlamasının hepsini bir bütün elma üreticilerini kapsayacak şekilde kooperatifleşmek belki de en iyi yöntem. Öncelikle pazarlama probleminin çözülmesi lazım. Bunun yanında küçük çiftçilerin dolu hasarı veya zaman zaman elma hastalıkları gibi problemleri oluyor. Bunlarla mücadele etme şansı da olmuyor çoğu zaman. Dolu yağarsa dolu vuruyor ve soğuk vuruyor. Bununla ilgili de tabi Karaman’da zaman içerisinde erken uyarı sistemleri gibi şeyler geliştirilerek elmanın korunması ile ilgili adımlar atıldı ama bu ne kadar yeterli tartışılabilir. Bunun bütün elma üreticilerini kapsayacak şekilde, herkes anında müdahale edebilecek şekilde geliştirilmesi lazım.
Elma üreticisinin iklimden veya hastalıklardan kaynaklanan zararlarının bu anlamda öncelikle önlenmesi lazım. Zarar oluştuktan sonra da bu zararların tamamının tanzim edilmesi lazım. Devletin burada tarım sigortası kapsamında mı olur artık tarım bakanlığının bütçesinden mi olur bu noktada çiftçi eğer tüm tedbirlere rağmen hala zararını önleyememiş ve kurtulamamış ise bu zararların da tanzim edilmesi gerekir.
Karaman elması bütün marketlerde satılıyor ancak Karaman’da elma yetiştiğini bilen çok az. Bu kadar büyük oranda elma yetiştirildiğini Türkiye geneline baktığımız zaman çok az. Elmacı olarak Niğde’yi, Isparta’yı, Amasya’yı biliyorlar ama Karaman’ı elmacı olarak bilmiyorlar. Karaman’da elmanın yetiştirildiğini işte ağaç sayısı bakımından Türkiye 1’incisi olduğunu, üretim bakımından da zaman zaman 2’inci zaman zaman da 3’üncü olduğunu anlatabilecek bir tanıtım organizasyonu lazım. Bu artık elma festivali mi olur veya benzeri türde bir şenlik ya da şölen mi olur bunu yapmak gerekir diye düşünüyorum.” dedi.
EDİTÖR
İlginizi Çekebilir
İmaret haber, Uzun atlamada şampiyonluğa doğru büyük hamle yaparak ikinci doğum gününü kutluyor, KARAMANLI olarak elbette BİZLERDE kutluyoruz... Yüreğinize sağlık gazetenin Ekim sayısını okudum MAŞALLAH MAŞALLAH BARİKALLAH... Cümlenize kolay gelsin, hayırlı işler olsun inşallah... SİZLER BASINve YAYIN'larınızla KARAMANIMIZIN GÖZBEBEGİSİNİZ KUTLU OLSUN, BEREKETLİ OLSUN DİLEKLERİMİZLE....